Gokken is een zeer populair tijdverdrijf in Nederland, en vooral dan bij mannen. Het is eerst en vooral geen geheim dat mannen beter in gokken zijn. Dat komt voornamelijk omdat we vaker en langer spelen, en vaker onze instincten volgen.
Maar waarom is de gokindustrie nu al jaar en dag een van de meest succesvolle sectoren ter wereld? Wat verklaart de drang van veel mannen om af en toe eens een gokje te wagen, of dat nu bij een online casino is of ter plaatse in Las Vegas?
Is het puur omdat je er in theorie geld mee kan verdienen? Statistisch gezien heb je meer kans om geld te verliezen dan te winnen, dus er moet meer aan de hand zijn dan alleen maar de hoop op monetair gewin. In dit artikel doen we de psychologie van het gokken uit de doeken.
Gokken is spannend
Laten we beginnen met een van de meest voorname redenen waarom gokken zo populair is: het is spannend. Je zet geld in en wacht in spanning af welke kaarten je zal trekken, waar de slotmachine zal stilvallen, waar het balletje in de roulette zal stoppen, of hoe de dobbelstenen zullen vallen.
Er is onzekerheid mee gemoeid. Je weet niet op voorhand of je zal winnen of verliezen… en dat wekt in ons brein een zeer sterke drang op, soms met een verslavend effect. Wij mannen zijn immers geprogrammeerd om spanning en risicovol gedrag op te zoeken. Gokken kan dit op een vrij onschadelijke en fysiek veilige manier aanbieden.
Vertrouwdheidseffect
Het vertrouwdheidseffect kan zich op veel manieren uiten. Gezichten die we vaak zien, vertrouwen we meer. Aan alles wat ons bekend voorkomt, hechten we meer waarde dan wat we niet herkennen. Wanneer we even bij een online casino spelen, zijn we dan ook meer waarschijnlijk zijn om dit te blijven doen. We zijn er immers reeds mee vertrouwd, en dan hebben we iets meer kans om terug te keren.
Dit is ook de grote reden waarom online casino’s uitpakken met gratis cadeautjes, zoals welkomstbonussen en free spins. Ze weten immers dat als ze mensen naar hun casino kunnen lokken met gratis spelletjes, het vertrouwdheidseffect in werking zal treden zodat spelers bij hen zullen blijven spelen, ook lang nadat de gratis bonussen weg zijn.
Ontsnappen aan alledaagse sleur
Gokken geeft ons de kans om een andere wereld te betreden, om te ontsnappen aan de sleur van het dagelijkse leven. Als je elke dag naar je werk en daarnaast steeds dezelfde hobby’s uitoefent in het weekend, met weinig variatie, kan eens gaan gokken bij een casino een zeer welgekomen afwisseling bieden.
Casino’s spelen hier natuurlijk goed op in. Ze stimuleren allerlei zintuigen met flashy neon-kleuren, leuke deuntjes, enzovoort. Een casino biedt de mogelijkheid aan om in een andere, betere, spannende wereld te treden, vol beloningen.
Bezitseffect
Het bezitseffect is de naam voor het toekennen van meer waarde aan dingen als we die bezitten. Als je bijvoorbeeld een prijs moet plakken op een willekeurig voorwerp dat je niet bezit, zal je dat doorgaans lager inschatten dan als je hetzelfde voorwerp wel in je bezit hebt. Als je iets hebt, schat je het hoger in en waardeer je het meer.
Bij casino’s en gokken uit zich dat in het denken dat je met allerlei bonussen reeds geld op je rekening hebt, en dan zal je er ook meer waarde aan toekennen. Ook al moet je aan heel wat voorwaarden en “wagering” vereisten voldoen om die bonus vrij te spelen, het feit dat je denkt dat die bonus van jou is, zal ervoor zorgen dat je zal blijven spelen. Je wil meer gokken om jouw bezit veilig te stellen.
De illusie van controle
De meeste mannen hebben graag controle. Gokspelletjes spelen daar goed op in. Je krijgt namelijk de keuze om nog een kaart te trekken of te stoppen, op welke kleur je zal inzetten, wanneer je aan de hendel van een slotkast trekt, enzovoort. Zo hebben we de illusie dat we ons eigen lot scheppen, maar de winkansen blijven hetzelfde, om het even welke kleur je kiest of wanneer je op de knop drukt.
De illusie van controle is een zeer sterk effect, en werkt overmoed in de hand. Mensen denken graag dat ze de kennis en mogelijkheden hebben om succesvol te gokken, dat ze een spelletje kunnen beheersen, maar het feit is dat je bijna nooit de uitkomst van een gok kan beïnvloeden.
Bijna-effect
Het bijna-effect vertelt ons brein dat als we de prijs bijna hebben, we nog even moeten volhouden en doorzetten. Dit is een overblijfsel van de dagen toen we nog op de savanne aan het jagen waren. Als we de gazelle bijna geraakt hebben met een speer, kunnen we best nog eens proberen en de prooi blijven volgen. We hadden ze immers bijna, en als we blijven doorgaan hebben we eten.
Hetzelfde principe komt (in minder mate) kijken bij draaien aan een gokkast of spelen bij een roulette. Als we “bijna” winnen, denken we dat dit betekent dat de volgende draai aan een slot of worp meer kans geeft op een win … maar dat is natuurlijk niet zo.
Het is moeilijk voor spelers om de “alles of niets” natuur van gokken te begrijpen. Of je nu voor de eerste keer speelt of voor de honderdste, je hebt dezelfde kans om te winnen. De voorgaande beurten maken helemaal niets uit.
“Gambler’s fallacy”
Gambler’s fallacy komt neer op het valse geloof dat vorige verliezen effect hebben op de toekomst. Het is zeer vergelijkbaar met het “bijna-effect”.
Bijvoorbeeld: Je gooit een munt 10 keer na elkaar op. Als je dan keer op rij kop hebt, dan verwachten mensen doorgaans dat de volgende worp munt “moet zijn”. Ze denken dat het statistisch gezien de beurt is aan munt. Natuurlijk is daar niets van aan, de kans blijft altijd 50%.
Dit is ook het geval bij roulette. Als dezelfde kleur een paar keer voorkomt, neigen we naar de andere kleur, want we denken dat het statistisch meer waarschijnlijk is dat die kleur zal winnen. Dat klopt niet. Elke gok bestaat onafhankelijk van de vorige.
Dit zorgt er wel voor dat we meer gaan gokken, want we denken dat het nu “onze beurt” is om te winnen en dat we niet kunnen blijven verliezen.
Financieel gewin
En tot slot kunnen we natuurlijk ook de kans op financieel gewin niet verwaarlozen. Het is een feit dat je met gokken geld kunt verdienen, soms heel veel geld. Dat is een sterke drijfveer voor heel wat mannen. Of het nu gaat om wat extra geld om mee op vakantie te gaan, of hopen op een bonus om je schulden af te kunnen betalen, velen gokken om er geld mee te verdienen.
Hoewel dat zeker mogelijk is, is het statistisch gezien veel waarschijnlijker dat je geld zal verliezen. Daarom ronden we af met het advies: gok nooit met geld dat je niet kan missen.
